Tỉnh Thái Nguyên còn khá nhiều trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn sinh sống trong các gia đình nghèo hoàn cảnh kinh tế khó khăn tại một số địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa. Đa phần trẻ mồ côi (cha hoặc mẹ), người còn lại không có khả năng nuôi dưỡng chăm sóc trẻ (bị khuyết tật, mắc bệnh xã hội giai đoạn cuối…), thậm chí nhiều trường hợp trẻ mồ côi cả cha và mẹ.

Trung tâm Bảo trợ và Công tác xã hội tỉnh Thái Nguyên có nhiệm vụ thực hiện tiếp nhận, quản lý chăm sóc và nuôi dưỡng các đối tượng bảo trợ như người cao tuổi cô đơn không nơi nương tựa, người khuyết tật đặc biệt nặng và trẻ em mồ côi, bị bỏ rơi có hoàn cảnh đặc biệt của tỉnh Thái Nguyên. Hiện tại, Trung tâm đang nuôi dưỡng một số đối tượng là trẻ em mồ côi không nơi nương tựa, trẻ em bị bỏ rơi, trẻ em nhiễm HIV/AIDS, trẻ em là nạn nhân của chất độc hóa học, trẻ em khuyết tật nặng và trẻ em là con của phạm nhân…

Trao học bổng cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được trợ giúp tại cộng đồngTuy nhiên, đối với trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn đang sống tại cộng đồng, Trung tâm đã tích cực can thiệp trợ giúp, đặc biệt là ưu tiên nhóm trẻ có nguy cơ cao. Cụ thể là thông qua việc triển khai thí điểm “Mô hình gia đình, cá nhân nhận nuôi trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn” trên địa bàn 7 xã: Tân Long, Văn Lăng, Quang Sơn, Minh Lập (huyện Đồng Hỷ); Kim Sơn, Kim Phượng, Định Biên (huyện Định Hóa).

Trao đổi với chúng tôi, bà Phùng Thị Thơm, Phó Giám đốc Trung tâm Bảo trợ và Công tác xã hội tỉnh Thái Nguyên, cho biết: Thực hiện Mô hình sẽ đạt được nhiều mặt tích cực, đó là thay vì đưa trẻ vào chăm sóc nuôi dưỡng tại các cơ sở bảo trợ xã hội, thì Trung tâm sẽ tìm cho các em những gia đình, những cá nhân nhận nuôi các em. Hình thức chăm sóc thay thế cho trẻ em tại gia đình, họ hàng hoặc các gia đình không có quan hệ ruột thịt nhưng có tình yêu thương trẻ em mang lại nhiều tác dụng tích cực, hiệu quả. Đây là hình thức tốt nhất, bảo đảm nguyên tắc “Vì lợi ích tốt nhất cho trẻ em”. Khi sống trong môi trường gia đình, các em sẽ có cơ hội phát triển đầy đủ hơn cả về thể chất và tinh thần vì chỉ khi được chăm sóc tại một gia đình, các em mới được an toàn, được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục, cũng như đáp ứng về nhu cầu dinh dưỡng, được khuyến khích, để các em ổn định tâm lý, sức khỏe, học tập… và góp phần giảm thiểu nguy cơ đe dọa đến cuộc sống của các em.

Em Trần Quang Quyền (sinh năm 2006) hiện đang học lớp 8 trường THCS Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ (Thái Nguyên) chỉ là một trong nhiều trường hợp trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn được Trung tâm trợ giúp. Quyền cùng 2 em Trần Viết Tuấn và Trần Viết Tú là con cậu ruột đang ở cùng bà ngoại là Nguyễn Thị Thu (sinh năm 1943) ở xóm Tân Thịnh, xã Văn Lăng (huyện Đồng Hỷ).

Bà Nguyễn Thị Thu, nhớ lại và kể: Khi tham gia mô hình tôi và cháu Quyền được hỗ trợ kinh phí 6,3 triệu đồng, đây là một số tiền vô cùng quý giá đối với 3 bà cháu. Suốt thời gian tham gia, các nhân viên của Trung tâm Bảo trợ và Công tác xã hội tỉnh Thái Nguyên thường xuyên thăm hỏi, hỗ trợ quần áo, sách vở học tập, đồ dùng cá nhân trong sinh hoạt hàng ngày. Không những vậy, tôi và các cháu cũng được kết nối dịch vụ, đảm bảo được đến trường và hưởng các chế độ chính sách đầy đủ. Ngoài việc được hỗ trợ kinh phí, gia đình còn được các anh chị nhân viên công tác xã hội tư vấn trực tiếp, được mời tham gia các buổi sinh hoạt chuyên đề để nâng cao kiến thức và trang bị các kỹ năng sống cho trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; kỹ năng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ… Nhờ vậy, cuộc sống của bà cháu dần ổn định và vơi bớt khó khăn. 

“Đến nay, mô hình này đã huy động được sự tham gia của toàn xã hội trong việc chăm sóc, trợ giúp trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, nhằm từng bước thu hẹp khoảng cách về mức sống giữa trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn với trẻ em bình thường tại nơi cư trú, giúp các em ổn định cuộc sống và có cơ hội thực hiện các quyền của mình. Từ đó, các em sẽ hòa nhập cộng đồng trở thành người có ích để xây dựng quê hương, đất nước” - Phó Giám đốc Trung tâm Phùng Thị Thơm, chia sẻ.

Bên cạnh đó, mô hình còn góp phần tăng cường năng lực giải phóng tiềm năng ở mỗi trẻ, cá nhân và gia đình, thúc đẩy việc giải quyết các vấn đề xã hội của họ; phát huy được vai trò của cộng đồng trong công tác hỗ trợ trẻ em, san sẻ trách nhiệm xã hội giữa toàn thể cộng đồng. Mô hình được đặt ngay trong chính cộng đồng, giảm thiểu sự ngăn cách hay tách biệt trẻ với thế giới bên ngoài, đồng thời khuyến khích sự tham gia đóng góp của cộng đồng trong việc trợ giúp các em./.